کتاب شاهد بازی در ادبیات فارسی اثر دکتر سیروس شمیسا

شاهدبازی در ادبیات فارسی کتابی است که به موضوع هم‌جنس‌گرایی مردانه در ادبیات فارسی به ویژه در شعر از دوره غزنویان تا اوایل دوره پهلوی می‌پردازد. این کتاب در سال 1381 در ایران منتشر ولی همان‌گونه که نویسنده در مقدمه کتاب حدس میزد به مذاق عده‌ای خوش نیامد و بلافاصله چند روز پس از انتشار، ممنوع و از بازار و کتاب‌فروشی‌ها جمع‌آوری شد و اجازه فروش و تجدید چاپ نیافت. این کتاب نخستین و تا به امروز تنها کتابی است که به چنین پژوهشی دست زده است. نویسنده بر اساس شواهد گوناگونی که بیشتر از نظم و کمتر از نثر برگزیده، نظریه خود را به اثبات می‌رساند که معشوق شعر فارسی غالبا و عمدتا مرد است نه زن و فقط بخش کمی از اشعار قدماست که می‌توان در آنها به ضرس قاطع معشوق را مؤنث قلمداد کرد. دکتر شمیسا در این کتاب پژوهشی تلاش دارد شاهدبازی و هم‌جنس‌گرایی را مورد بررسی قرار داده و نشان دهد شاهدبازی دست کم هزار و اندی سال در ایران پیشینه دارد. کتاب در هشت فصل و بر حسب دوره‌های تاریخی تدوین شده است. در فصل نخست نام‌ها و اصطلاحات شاهدبازی و انواع آن مرور می‌شود. در فصل چهارم گفتگو در مورد صوفیان و شاهدبازی است و در فصل‌های دیگر با شاعران، نمونه شعر و نثر هر دوره تاریخی آشنا می‌شویم. این دوره‌ها عبارتند از: غزنویان، سلجوقیان، خوارزم‌شاه‌یان، تیموریان، صفویه، افشاریه، زندیه، قاجار و پهلوی